Toelichting op de balans

Onder de vaste passiva is afzonderlijk opgenomen het eigen vermogen, de voorzieningen, de vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer en ontvangen waarborgsommen.

Eigen vermogen
Reserves zijn afgezonderde vermogensbestanddelen, voor zover niet bestemd om fluctuaties in de exploitatiesfeer op te vangen. Binnen de reserves wordt onderscheid gemaakt tussen:

• Algemene reserve: Deze heeft de functie van financiële buffer en wordt gebruikt voor het opvangen van financiële tegenvallers.
• Bestemmingsreserves: dit zijn reserves waarvan op grond van een besluit van de gemeenteraad , een bepaalde (tijdelijke) bestemming is gegeven.

Het eigen vermogen bestaat uit de reserves en het gerealiseerde resultaat volgend uit het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening. In de balans worden de reserves onderscheiden naar algemene- en bestemmingsreserves.

Hierna worden de verschillende reserves toegelicht.

1. Algemene Reserve

Het verloop van de algemene reserve is als volgt:

Deze reserve dient als financieel weerstandsvermogen (buffer) voor het opvangen van risico’s waarvoor geen bestemmingsreserves of voorzieningen zijn gevormd, ofwel het opvangen van onverwachte substantiële financiële tegenvallers. Aan de algemene reserve wordt geen rente toegevoegd. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing wordt aangegeven in hoeverre deze reserve toereikend is en welke bekende risico’s daarmee afgedekt worden. De minimale omvang van de reserve (als bufferfunctie) is bepaald op € 2 miljoen.

Het jaarrekeningresultaat 2019 is geheel toegevoegd aan de algemene reserve bij het vaststellen van de jaarstukken 2019 op 1 juli 2020. Bij het vaststellen is besloten om een bedrag van € 560.000 te bestemmen voor een aantal uitgaven die in 2020 zijn gedaan.

Toevoegingen
Opstellen woonvisie (1e berap 2020)      30
Ontwikkelen visie vastgoed (1e berap 2020)      25
Vrijval voorziening NVVP (1e berap 2020)       714
Doorschuiven werkzaamheden van 2020 naar 2021 (budgetrapportage dec. 2020)   1.309
Totaal toevoegingen      2.078

Onttrekkingen
Eenmalige onttrekking in het kader van incidentele lasten (cf primitieve begroting)   1.415
Dekking diverse uitgaven uit jaarrekeningresultaat 2019      560
Doorgeschoven budgetten 3e berap 2019      183
Egalisatiestorting NVVP (1e berap 2020)      119
Uitvoeringsprogramma Energietransitie (1e berap 2020)      238
Totaal onttrekkingen      2.515

2. Bestemmingsreserves

Het verloop van de verschillende bestemmingsreserves is als volgt:

Naar doelstelling of bestemming zijn hier de volgende bestemmingsreserves weergegeven:

Reserve Kapitaallasten Bovenwijkse voorzieningen (290049)
Deze reserve dient ter dekking van de afschrijvingen van de investeringen. Het gaat hier om investeringen voor Opwaarderen Stationsgebied, snelheid remmende maatregelen, Kruising Fruitstraat – Hoofdstraat Kesteren en Dorpsstraat Opheusden. Aan deze reserve is in totaal € 512.500 toegevoegd, voor de investeringen Fietspad Broekdijk € 475.000 en voor Welysestraat € 37.500. Voor de afschrijvingen is een bedrag van € 1.100 onttrokken.

Reserve bovenwijkse voorzieningen (290011)
De reserve is bestemd voor het uitvoeren van infrastructurele werken, grootschalige groenvoorzieningen of nieuwe gebiedsontwikkelingen die het belang van één projectgebied overstijgen. De reserve is een omslagfonds dat voorziet in het kostenverhaal van bovenwijkse voorzieningen.
In 2020 zijn diverse exploitatiebijdragen (totaal € 288.413) ontvangen en deze ontvangsten zijn toegevoegd aan deze reserve. Er is een bedrag onttrokken van € 512.500 ten behoeve van de reserve Kapitaallasten Bovenwijkse voorzieningen, zoals gemeld in de budgetrapportage december 2020. Verder is er € 25.000 onttrokken voor speelvoorzieningen in diverse kernen, € 10.000 voor plantvakken centrum Kesteren en € 6.500 voor groene buffer westzijde Echteld.

Reserve huisvesting Van Lodenstein College (290018)
Deze reserve is gevormd voor de dekking van de kapitaallasten van de nieuwbouw van het Van Lodenstein College (exclusief Havo-top). In 2020 is er € 195.760 (conform begroting 2020) uit de reserve onttrokken ter dekking van de jaarlijkse afschrijvingslasten van de onderbouw van het Van Lodenstein College.

Reserve Essentaksterfte (290041)
Deze reserve is in 2020 nieuw gevormd vanwege de vrijval van de voorziening Essentaksterfte. Omdat er geen duidelijk beheerplan was, is de voorziening omgezet in een bestemmingsreserve. De reserve is bestemd voor de uitgaven die dienen ter bestrijding van de Essentaksterfte in de jaren 2020 t/m 2022. Er heeft een storting plaatsgevonden van € 236.015, conform de stand van de voorziening Essentaksterfte op 31 december 2019.
De onttrekking uit deze reserve ad € 78.671 betreft uitgaven die in jaar 2020 zijn gedaan voor de bestrijding van de Essentaksterfte.

Reserve precariobelasting (290045)
In afwachting van gerechtelijke uitspraken zijn ontvangsten voor deze belasting in het verleden gereserveerd. Er is inmiddels duidelijkheid en dat is dat gemeenten tot en met 2021 precariobelasting mogen heffen. In 2020 is de volledige opbrengst precariobelasting ad. € 1.502.168 toegevoegd aan de reserve. Bij de vaststelling van de kadernota 2021 is besloten om € 3.000.000 te onttrekken ten gunste van de exploitatie 2020. Daarnaast is er in de 1e bestuursrapportage 2020 € 40.000 beschikbaar gesteld voor het voorbereidingskrediet van de bestuursopdracht “Participeren in Energietransitie” met als dekking een onttrekking uit de reserve precariobelasting.

Reserve ruimtelijke investeringen (290046)
De reserve is bestemd voor medefinanciering van ruimtelijke investeringen. In 2020 is, conform de Nota Bovenwijkse Voorzieningen in totaal een bedrag toegevoegd van € 228.000. Dit betreft de projecten Fructus, Vredo en Nedereindsestraat 29.
Er is € 30.000 onttrokken uit de reserve voor Landschapsontwikkeling (dorpsommetjes).

Reserve Laanboomhuis (290048)
De naam van deze reserve is gewijzigd van reserve Laanboomgebouw in reserve Laanboomhuis. Met deze reserve zijn middelen beschikbaar van waaruit de gemeente de bijdragen aan de vereniging Tree Center Opheusden betaalt voor de ontwikkeling, bouw en exploitatie van het Laanboomhuis. In 2020 is er een bedrag van € 400.000 toegevoegd aan de reserve conform de 1e bestuursrapportage 2020. De ontvangst betreft subsidie die is toegekend voor de ontwikkeling van het bedrijvenpark Agro Business Centre (ABC).
In de grondexploitatie ABC SV is opgenomen dat de ontvangsten ten goede komen aan deze reserve. Aan het Tree Centre Opheusden (TCO) zijn in 2020 subsidiebedragen betaalbaar gesteld tot een bedrag van € 340.000 en dit bedrag is vervolgens onttrokken uit de reserve. Vanuit de grondexploitatie zijn er op het complex ABC uitgaven gedaan ten behoeve van het Laanboomhuis ad € 17.000 en dit bedrag is vervolgens ook uit de reserve onttrokken.

Reserve omgevingswet (290044)
Stapsgewijs wordt er toegewerkt naar het werken met de nieuwe Omgevingswet. In de jaarstukken 2020 is een reserve hiervoor gevormd van € 600.000. Uit de reserve worden verschillende werkzaamheden gefinancierd die met de implementatie van de Omgevingswet te maken hebben. Er is een bedrag toegevoegd aan de reserve conform de budgetrapportage decemberbrief 2020 van € 57.000.
De Implementatie van de Omgevingswet, aansluiting op het digitaal stelsel en ontwerpen van de Omgevingsvisie zijn in volle gang. Hiervoor zijn in 2020 uitgaven gedaan voor een bedrag van € 172.000. Dit bedrag is onttrokken uit de reserve.

3. Gerealiseerd resultaat

Het gerealiseerd resultaat bij de jaarrekening 2019 is conform raadsbesluit van 1 juli 2020 bestemd. Voor het gerealiseerd resultaat bij de jaarrekening 2020 ad 1.783 wordt aan u een voorstel gedaan (zie hoofdstuk resultaatbepaling en resultaatbestemming) hoe dit resultaat te bestemmen.

De op 31 december gerealiseerde resultaten zijn als volgt:

Vreemd vermogen

Voorzieningen

Hieronder zijn de diverse voorzieningen nader uitgesplitst naar toevoegingen, aanwendingen en vrijval. Hoe de toevoegingen en aanwendingen zijn samengesteld is nader toegelicht.

1. Voorzieningen voor verplichtingen/verliezen en risico’s

Voorziening wethouderpensioenen (291063)
De Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (APPA) regelt de pensioenrechten van bestuurders en hun nabestaanden. Daarvoor heeft de gemeente Neder-Betuwe voor de wethouders het APPA-plan bij Loyalis Verzekeringen afgesloten. Omdat de waarde van de beleggingen fluctueert is gekozen om de noodzakelijke aanvulling aan te houden in een voorziening voor toekomstige verplichtingen.
Om de beleggingstegoeden en de voorziening volledig aan te laten sluiten op de pensioenaanspraken en daarmee op de juiste niveaus te brengen is in 2020 een bedrag van € 218.000 toegevoegd aan de voorziening.

2. Egalisatievoorzieningen

De volgende voorzieningen zijn hier opgenomen:

Voorziening onderhoud wegen en kunstwerken (291008)
De uitgaven in 2020 bedragen € 1.036.000 en houden vooral verband met de onderhoudswerkzaamheden elementenonderhoud ad € 305.000 en asfaltverhardingen € 662.000. Conform begroting is € 1.164.000 aan de voorziening toegevoegd.

Voorziening onderhoud gebouwen (291042)
Het doel van de voorziening is het egaliseren van de kosten voor groot onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen volgens het onderhoudsschema dat is opgenomen in het Beheerplan Duurzaam Meerjarenonderhoud Gemeentelijke Gebouwen 2018-2021. Er heeft een storting in de voorziening plaatsgevonden van € 254.250. Het in 2020 uitgevoerde onderhoud betreft vooral werkplaats Opheusden € 4.300, onderhoud Torens € 30.400 en onderhoud De Biezenwei ad € 20.400. Als gevolg van verkoop van het pand Rouwcentrum Markstraat is er een bedrag van € 48.700 vrijgevallen ten gunste van de exploitatie.

Voorziening riolering (291043)
Het doel van de voorziening is het opvangen van afwijkingen tussen de baten en lasten van het rioolbeheer volgens het Verbreed Gemeentelijk Riolering Plan (VGRP) 2019-2023. Het exploitatieoverschot van 2020 ad € 350.000 is aan de voorziening toegevoegd.

Voorziening verkeer en vervoer (291051)
In de jaarrekening 2019 is voorgaand jaar een voorziening gevormd ter dekking van uitvoering van het verkeersveiligheidsplan, het Neder-Betuws Verkeers- en Vervoersplan, voor een bedrag van 784.000 euro. Dit jaar hebben we geconstateerd dat deze plannen niet voldoet aan de verslaggevingsvereisten en definities om een voorziening te kunnen vormen. Om de gelden te reserveren hadden we een bestemmingsreserve moeten vormen. In 2020 is in overleg met de Raad besloten om € 714.000 vrij te laten vallen in 2020 ten gunste van de algemene reserve. Hiermee is foutherstel toegepast zoals voorgeschreven in de verslaggevingsvoorschriften.  Bij de controle van de jaarrekening is gebleken dat er naast deze € 714.000 nog sprake is een restfout van afgerond € 190.000 (over 2019 en 2020) welke in 2021 gecorrigeerd zal worden.

Voorziening onderhoud begraafplaatsen (291057)
Het doel van de voorziening begraafplaatsen is het egaliseren van de kosten met betrekking tot het periodiek groot onderhoud aan de gemeentelijke begraafplaatsen volgens de nota Actualisatie begraafplaatsenbeheerplan gemeente Neder-Betuwe 2018-2021, respectievelijk het Beleids- en beheerplan begraafplaatsen 2018-2021.
Aan de voorziening is in 2020 een bedrag van € 26.000 toegevoegd. In 2020 is er een bedrag aangewend van € 11.000 voor de werkzaamheden talud Markhof Kesteren, € 6.900 voor het opwaarderen Urnenmuur De Hoef Ochten en onderhoud monumentale graven 2020 € 7.260.

Voorziening gemeentelijke Essen (291065)
Om voor de veiligheid van onze gemeentelijke bomen te kunnen blijven zorgen en mogelijke besmetting van kweekgoed in het Laanboomcentrum zoveel mogelijk tegen te gaan, is een verdere progressieve aanpak van de aantasting door essentaksterfte belangrijk. Daarom is in de kadernota 2019 besloten om een voorziening gemeentelijke Essen te vormen van. De stand van deze voorziening was op 1 januari 2020 € 236.000. Omdat er geen duidelijk beheerplan aanwezig is en dus niet wordt voldaan aan de voorschriften voor voorzieningen is het saldo van deze voorziening vrijgevallen en voor de vrijval van € 236.000 is een bestemmingsreserve gevormd. Zie ook de toelichting bij de reserves. Deze omzetting heeft plaatsgevonden in de 1e bestuursrapportage van 2020.

Voorziening speelruimten (291062)
Het doel van de voorziening is het egaliseren van de kosten voor periodiek groot onderhoud aan de gemeentelijke speelruimten (beheerplan speeltuinruimte 2015-2025). De storting in de voorziening is in 2020 € 84.757 geweest conform de begroting. De onttrekking aan de voorziening bedraagt € 43.000. De onttrekking betreft o.a. aanpassingen speelterrein Lindelaan, kosten verplaatsen speelterrein van Fazantstraat naar Vuurdoornstraat, plaatsen ballenvanger Keetjesbongerd en plaatsen bank en toebehoren bij speeltuin De Poort.

Vaste schulden met een rente rentetypische looptijd langer dan één jaar

Het saldo van de langlopende leningen met een looptijd langer dan 1 jaar bedraagt € 20.275.686. In 2020 is er geen langlopende geldlening opgenomen.

In het schuldrestant per 31 december 2020 is voor een totaal bedrag van ca. € 3,3 miljoen aflossingen 2021 begrepen, welke als kort vreemd vermogen is aan te merken.

In 2020 is € 578.072 aan rentelast over deze leningen betaald (in 2019 was dit € 664.650).

Waarborgsommen
Het saldo van ontvangen waarborgsommen bedraagt per 31 december 2020 € 3.000. Per balansdatum
31 december 2019 was dit eveneens € 3.000. Het grootste deel hiervan bestaat uit waarborgsommen bij verhuur garages en verzoeken voor planschade.